Türkiye’nin bütün tarihsel ve toplumsal sorunları gibi, doğası gereği yeterince karmaşık bir konudur. Bu durumun, öncelikle, bizim toplumsal paradigmamızın en kolay çözülebilecek sorunları bile, çözülemez niteliğe dönüştüren, bardağın daha çok boş tarafını görme eğiliminde olan yapısından kaynakland..
İlahiyat fakültelerinde İslam’ı Müslüman kültürü konu edinen yüzlerce yüksek lisans, doktora tezi hazırlanmıştır, hazırlanmaya da devam edilmektedir. Bu çalışmaların hepsi “bilimsel” olduğu iddiasını taşır. Çünkü Üniversite evrensel ölçekte birim üretmeye talip bir kurum, bunun bir birimi olan İlahi..
Yüce Allah, bir insanın müslüman olabilmesi için neye, nasıl inanması gerektiğini Kur’an’da açık seçik belirtmiştir. İman konusunda tek belirleyici vahiydir. Her insan, inancının mantıki ve vahyi temellerini bilmelidir ki, Kur’an’ın istediği şekilde bir imana kavuşmuş olsun. Bizim geleneksel kültürü..
Hz. Ali, kuşkusuz İslâm tarihinin en önemli şahsiyetlerinden birisidir. Onun hayatı ve halifeliği süresince verdiği kararlar, hem yaşadığı dönemde hem de sonraki nesiller arasında birçok bakımdan siyasî kamplaşmaların ve doğal olarak tartışmaların odağında yer almıştır. Bu bağlamda neredeyse her fır..
İslam bilgi temelli bir dindir. İslam’ın iman esaslarına inanmış olmak için, önce o esaslar hakkında bilgi sahibi olmak gerekir. Şayet amaç Allah’ın istediği gibi bir insan olmak ise, bu ancak Kur’an’ı ve İslam’ın kurucu ilkeleri bilmek ve doğru anlamakla mümkün olabilir. İnsanın bilmediği bir şeye ..
Ölümünün 73. yıldönümünde andığımız eskimeyen insan… Cumhuriyet tarihinin hakkında en çok yazı yazılan şahsiyetlerinden biri… Toplumun sorunlarını tespit edip, insanları bu hastalıklardan kurtarmak için çareler arayan ve şiirini bunun için kullanan bir sanatkâr… Hayatını ideallerine adamış ve bu ide..
Artvin, Doğu Karadeniz’de tarihi, sosyolojik, coğrafi ve kültürel çeşitliliğe sahip bir yerde bulunmaktadır. Artvin’de İslam varlığı, üçüncü halife Hz. Osman zamanında sahabî Habib b. Mesleme’nin komutanlığında bölgeye yapılan fetihlere kadar uzanır. Tarih boyunca sık sık farklı kültür, din ve dilde..
Saçaklızade Muhammed Efendi Osmanlı Devleti’nin yetiştirdiği en önemli ve velût âlimlerden birisidir. Müellif üzerine farklı alanlarda yapılmış pek çok yayın bulunsa da bu yayınlarda Saçaklızade’nin hayatı ve eserleri hakkında fazlaca hatalı bilgiye rastlanmaktadır. Bu çalışmalardaki yaygın kabuller..
İmâm Şâfiî’nin öğrencilerinden Müzenî ve Rebi’ b. Süleymân rivayetiyle denilir ki yaşlı bir zât İmâm Şâfiî’ye İcmâ’ın delilini sordu. İmâm cevap vermedi, rengi değişti ve bu soruya cevap için ondan kendisine üç gün mühlet vermesini istedi. Evine kapanan ve sayısız defa Kur’ân’ı baştan sona okuyup te..
Benî Neccâr, Medine’deki Hazrec Kabilesi’nin kollarından biridir ve Hz. Muhammed’in (s.a.v) dedesi Abdülmuttalib’in dayılarının soyudur. Babası Abdullah orada ölmüş, yetim Muhammed annesiyle altı yaşındayken babasının kabrini ve akrabalarını ziyaret etmişti. Peygamberliği döneminde Mekke’de tebliğin..
İbnü’l-Arabî ile Said Nursi’nin Muhabbet ve Aşka DairMütekabil Görüşleri“Muhabbet asl-ı vücûddur.”İbnü’l-Arabî, el-Fütûhâtü’l-Mekkiyye, 3/484.“Âlemde muhabbete dayalı olmayan (hubbî olamayan) bir hareket yoktur.”İbnü’l-Arabî, Fusûsü’l-Hikem, 204.“Cenâb-ı Allah, âlemi ancak sevgiden (hub) yaratmıştır..
Kelâm eserlerinde “cisimlerin mütemâsil (özdeş) olduğu” şeklinde ifade edilen bir hüküm ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Bu çalışma, müteahhirîn kelamcılarının cismin hakikatine yönelik açıklamalarından yola çıkarak cisimlerin mütemâsil olmasının ne anlama geldiği sorusuna cevap aramaktadır. Dönemin..
Kur’ân kıssalarının temalarını ve anlatım üslubunu ele alan bu çalışma, giriş ve iki bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümde Kur’ân’da anlatılan kıssaların temalarına yer verilmiştir. Bu temaların başında Tevhid, risâlet ve ahiret gelmektedir. Bu temel temalarla beraber her kıssada önemli bir ..
Bu çalışma Hz. Peygamber’in dilin kullanımına dair uyarılarını ve bu uyarılarındaki esas hedeflerini kendisine temel soru olarak belirlemiştir. Daha çok hadis kitaplarının Edep bölümlerinde yer alan bazı sözlerin kullanımına dair uyarılarını, yalnızca âdâb-ı muâşeret ile ilgili olarak ve birbirinden..
İslâm Tarihi alanında lisansüstü eğitimime başladığımda bir dizi okumalar yapmıştım. Bu okumalar sırasında karşılaştığım eserlerde Yemen’in coğrafî avantajlarından bahsediliyordu. Bölgenin İslâm öncesi dönemde yazılı kültüre geçtiğini ve yerleşik bir medeniyete ev sahipliği yaptığını gördüğümde; ayn..
Teamül gereği Arap diliyle yazılan klasik kelam kitaplarından Osmanlı Türkçesine aktarılan içeriği tespit ve tahlil etmek için öncelikle ilgili metinlerin kendisine başvurulmalıdır. Anılan aktarım sırasında seçilen kavram, konu, sorun ve içerikler belirlenir. Böylece bilginlerin ilim geleneğinden ha..
Osmanlı tefsir geleneğini anlamak ve o dönemde yazılan Kur’an ve tefsir külliyatını araştırarak gün yüzüne çıkarmak, araştırmacıların hizmetine sunmak hem yapılan olumsuz eleştirilere bir cevap niteliğinde olacak hem de ahfadın eslafına vefa borcunu ödemek için atılmış bir adım olacaktır.Bu amaçla t..
Arap dili ve edebiyatı meclislerini konu alan bu çalışmada; mecâlis geleneğinin tarihi sürecine, bu meclislerle ilgili şahıslara, mekanlara ve bu meclislerde ortaya çıkmış edebî ürünlere ışık tutulmaya çalışılmıştır. Edebî meclisler teoriden ziyade pratik boyutlarıyla ele alınmış; bu meclislerdeki e..
Sahabe ve tâbiîn nesli Kur’ân ve tefsire dair bilgilerini sözlü olarak aktarırken tebeu’t-tâbiînle beraber Kur’ân’ın daha iyi anlaşılması için tefsirlerin ve Kur’ân sözlüklerinin tedvini/yazımı başlamıştır. Günümüze ulaşan ilk tefsirin sahibi Mukâtil tefsirini ve Kur’ân sözlüğü olan el-Vücûh ve’n-ne..
İstizâre mektupları, Arap edebiyatı ve belagatı açısından son derece önemli edebî metinlerdir. Kâtipler yazdıkları bu mektuplarla Arap belagatı alanındaki derin vukûfiyetlerini ve edebî sanatlardaki hünerlerini ortaya koymuşlardır. Arap edebiyatında farklı zaman dilimlerinde yazılmış çok sayıda manz..
Muaz b. Cebel (ra.)!Hz. Peygamber (s.) ona:“Ya Muaz! Vallahi seni seviyorum.” buyurmuştu.Muaz (ra.) da:“Anam babam sana feda olsun! Vallahi ben de seni çok seviyorum.” demişti. Bunun üzerineHz. Peygamber (s.):“Ya Muaz! Sana her namazın sonrasında ‘Allah’ım seni anmaya, sana şükretmeye ve sana güzel ..
Bu çalışmada, mübhem hadisin mahiyeti ve mübhem râvî hakkında yapılan ta‘dîlin makbul olup olmadığı meselesi ele alındı. Mübhem hadis ve mübhem râvî hakkında yapılan cerh ve ta‘dîlin mâhiyetinin anlaşılabilmesi için konuyu ele almadan önce, bazı kavramlar olabildiğince muhtasar, efrâdını câmi‘ ağyâ..
Osmanlı döneminde daha ziyade âyet ve sûre tefsirlerinden ibaret olmak üzere Kur’an’ın tefsirine dair birçok eser telif edilmiştir. Bunun yanında tam tefsir yazan müellifler de bulunmaktadır. İlk Osmanlı medreseleri müderrislerinden biri olan Kutbüddin İznikî, Osmanlılar döneminde müstakil tam tefsi..
İnsanlık tarihi boyunca tüm toplumlarda bir iknâ, ispat ve kararlılığı ifade aracı olarak kullanılan yeminler, bu çalışmada Câhiliye dönemi Arap şiiri özelinde gramatik ve tematik açıdan ele alınmıştır.Câhiliye insanının inanç, duygu ve düşünce dünyasının, özel edebî ifade biçimleriyle harmanlanmış ..
Çöl issiz ve sessizdi. Rebeze’de yer gök sanki bu karagünlü iki kahramani izliyordu. Ölüm yaklasmisti. Ebuzer karisina dönüp: "Kalk, su tepeye çikalim. Belki yiyecek bir ot buluruz da açligimizi gideririz." dedi. Kari koca bir müddet aradilarsa da yiyecek bir sey bulamadilar. Ebuzer zayif ve baygin ..
Hz. Mûsâ, semitik dinlerden İslâm ile Yahudiliğin büyük değer atfettiği bir peygamberdir. Vahiy kaynaklı (İlâhî dinlerde) peygamberliğin gerçekliğinin en önemli delili mûcizedir. Gerek Yahudilik gerekse İslâmiyet’te peygamberlik vazifesiyle ön plâna çıkan Hz. Mûsâ da tebliğ vazifesini ifa ederken pe..
Kur’ân-ı Kerîm, insanların okuyup anlamaları ve ahkâmıyla âmil olmaları için kendilerini yoktan var eden Yüce Allah tarafından indirilmiş ilâhî bir kelâmdır. Bu ilâhî kelâmın okunup anlaşılması ve ahkâmıyla amel edilme çabası, onun inişiyle birlikte başlamış ve günümüze kadar devam etmiş, şüphesiz b..
Kur’an’da kendilerinden en çok bahsedilen topluluk İsrailoğulları ve Yahudilerdir. Bununla birlikte Hz. Musa, Kur’an’da kendisinden en çok bahsedilen peygamber olup daha çok İsrailoğulları ve Firavun ile anılmaktadır. İsrailoğullarının Mısır dönemini anlatan ayetler özellikle Mısır’dan çıkış sürecin..
İnsan, kendisinde mevcut olan nefsin özellikleriyle hayatını ve çevresini gözlemlemeye, bizzat kendisinin sebep olduğu veya kendisinden bağımsız olarak meydana gelen olayları düşünmeye, anlamaya ve değerlendirmeye çalışan bir fıtrata sahiptir. İnsanın bu yapısının temelinde olan nefsin; beslenme, tü..
Kıyasın birinci zati unsuru önermelerdir. Kıyası bilmek önermelerin yapısını ve önermelere ait hükümleri bilmeye bağlıdır. Dolayısıyla önermeler bilinmeden kıyas kurmak mümkün değildir. Keşşî, çalışmamıza medar edindiğimiz Hadâiku’l-Hakâik isimli eserinin mantık kitabını bitirirken eserini daha önc..
Bu, çalışma, günümüz akademi dünyasında hâlâ güncelliğini koruyan Hz. Aişe’nin evlilik yaşı ve İfk hadisesi örnekleminde ele aldığımız oryantalistlerin anlatım-kaynak ilişkisine odaklanmaktadır. Bu bağlamda, oryantalistlerin kullandıkları kaynakların, yine onların anlatımlarına yansıyan algı değişim..
Bu çalışma, İslam düşüncesinin büyük isimlerinden biri olan ve kelam ilminde, tüm kitaplarında savunuculuğunu yaptığı Mu’tezile mezhebinin önderi olacak derecede ön plana çıkan Kâdî Abdülcebbâr’ın dil kullanımlarını ve dile dayalı delilendirmelerini incelemektedir. Kelam ilminde derinleşmiş olan bu..
Devlet ve toplum yapısında bozulmaların görülmeye başlandığı 17. yüzyıl Osmanlısı, ilmiye sınıfının en alt zümresini temsil eden Kadızâdeliler ile Sivâsîler (sûfîler) arasında gerçekleşen hararetli tartışmalara tanıklık etmiştir. Esas itibariyle problemin ıslahına katkı sunmayı amaçlamış ancak amaca..
Bu çalışmamızda, İletişim Fakültelerinde uygulanan ve haber yazmanın ana ilkesi olan 5N1K metodunu kullanacağız. Bunlar ‘ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden ve kim?” sorularıdır. Hadisi bir hâdise, bir haber olarak ele alacak; hadis metninin anlaşılması için ‘Muhabirliğin beş anahtarı’ denilen bu sor..